ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΛΗΨΗ?
Τα τελευταία χρόνια οι «Νεύρο ? επιστήμονες» συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι η ΚΙΝΗΣΗ μπορεί να αποτελέσει τον «μηχανισμό» ο οποίος καθοδηγεί τις αλλαγές που παρατηρούνται κατά την αναπτυξιακή διαδικασία. Η διαπίστωση αυτή συνιστά έναν ακόμη λόγο για τον οποίο πρέπει να διατυπωθεί μία αξιόπιστη ερμηνεία σχετικά με την κινητική ανάπτυξη.
Η σύγχρονη άποψη έρχεται σε αντίθεση με τη άποψη που κυριαρχούσε μέχρι τώρα και είχε τις απαρχές της στο έργο του Αριστοτέλη (384-322 π.Χ.) Περί Ψυχής. Σύμφωνα με την παραδοσιακή άποψη, οι κινήσεις των ανθρώπων προκαλούνται από μία πρωτογενή επιθυμία (θυμικό) και δεν είναι αποτέλεσμα λογικής σκέψης (λογικό).
Η συγκεκριμένη ιδέα προσέλαβε επιστημονικό χαρακτήρα μέσω της θεωρίας του Descartes (1596- 1650). Η διάκριση ανάμεσα στο νου και το σώμα που πρότεινε ο Descartes εξακολουθεί να υποστηρίζεται και σήμερα (π.χ. Eccles, 1989) και δυστυχώς είναι η αιτία που πολλοί άνθρωποι ? παιδιά δεν εκπαιδεύονται με πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης στον τομέα της αδρής κινητικότητας ? ΒΑΔΙΣΗΣ (αφού θα περπατήσει - τι να εκπαιδεύσουμε ;).
Κατά συνέπεια αυτή είναι μία από τις ισχυρότερες ? δυστυχώς ? τάσεις που μας κληροδότησε ο καρτεσιανός δυϊσμός, το να μελετάμε δηλαδή την αντίληψη και τη νόηση ανεξάρτητα από την κίνηση και τη δράση. Ώσπου ?
Το 1900 γίνεται η μεγάλη επανάσταση της Νευροεπιστήμης και εγκαθιδρύεται πρώτη φορά στην Αμερική το παγκόσμιο σύστημα NIDCAP ? πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης στα Νεογνά των θερμοκοιτίδων, τα παιδιά των 1000γρ με βασική υποτονία κορμού (στην πλειονότητα παιδιά Χρωμοτοσωμικών Δυσκολιών, αναπνευστικών καρδιοπαθειών και άλλων προβλημάτων).
Έτσι στο σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο, η κίνηση πλέον θεωρείται ως ΣΗΜΑΔΙ ή ΟΧΗΜΑ (zelaznik, 1993) τόσο της γνωστικής ανάπτυξης όσο και της ανάπτυξης άλλων ικανοτήτων (Piaget,1952) ή ως μέσο για την αξιολόγηση των επιτευγμάτων σε διάφορους τομείς της ανάπτυξης, όπως η κίνηση κατά τη βρεφική ηλικία (Lockman & Thelen, 1993).
Οι έρευνες επιβεβαιώνουν τη θέση της Spelke(1990) ότι οι κινήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την ανάπτυξη βασικών γνωστικών ικανοτήτων, όπως η μονιμότητα του αντικειμένου. Στο πλαίσιο αυτό, οι Boudreau (1993) έδωσαν μία νέα ερμηνεία στα αποτελέσματα των μελετών που αφορούν στην αντίληψη κατά τη βρεφική ηλικία.
Υποστήριξαν ότι η κινητική ανάπτυξη προκαλεί «συμβάντα στο περιβάλλον» τα οποία ευνοούν την εμφάνιση αντιληπτικών ικανοτήτων (Bertenthal, Campos & Barrett, 1984).
Για παράδειγμα, η ανάπτυξη της απτικής αντίληψης βασίζεται στην ικανότητα των βρεφών να χρησιμοποιούν τα χέρια τους ως όργανα εξερεύνησης κι έτσι αποκαλύπτονται πληροφορίες για τα απτικά χαρακτηριστικά των αντικειμένων.
Η εμφάνιση της κίνησης προς ένα αντικείμενο και του αδράγματος (πιάσιμο) διαμορφώνει τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να αλλάξει η βλεμματική συμπεριφορά των παιδιών κατά τη διάρκεια των κοινονικών αλληλεπιδράσεων (van Beek, Hopkins, Hoeksma &Samsom, 1994, Fogel, Dedo &McEwen,1992), ενώ αποτελεί μέσο υπολογισμού της απόλυτης απόστασης κατά την αντίληψη του βάθους (Yonas & Granrud, 1985) (Κόκοτας Θες/κη 2012- Οπτομετρική και Κίνηση).
Η κίνηση και στα δύο πόδια αποτελεί ένα ακόμη δεδομένο της κίνησης ως γνωστικό- συμπεριφορικό γεγονός.
Η ανάπτυξη των διαδοχικών ψυχο - κινητικών σταδίων του παιδιού αποτελεί το θεμέλιο της γνωστικής ? λεκτικής βάσης και η αλληλεπίδραση τους είναι πλέον γνωστή απ? όλους του σύγχρονους Νευροεπιστήμονες.
ΦΑΝΗ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ? ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ
Παιδιατρική Φυσιοθεραπεύτρια