Η Σίτιση στα πρόωρα βρέφη
Η σίτιση στα βρέφη είναι μια δυναμική βασική λειτουργία που απαιτεί την παράλληλη λειτουργία πολλών συστημάτων. Στην 37 εβδομάδα κύησης έχουν αναπτυχθεί πλήρως οι απαραίτητες δεξιότητες που καθιστούν ένα υγιές βρέφος ικανό να σιτιστεί αποκλειστικά από το στόμα. Η ανάπτυξη αυτών των ικανοτήτων έχει αρχίσει από πολύ νωρίς , πιο συγκεκριμένα από την 8 εβδομάδα με την αισθητικότητα γύρω από τη περιοχή του στόματος να πυροδοτείτε. Στην 12η εβδομάδα το έμβρυο καταπίνει αμνιακό υγρό, στην 18-24 εβδομάδα πιπιλά το δάχτυλο του, στην 34-36 εβδομάδα παρουσιάζεται έντονα η αναζήτηση του στόματος και η απομύζηση γίνεται λειτουργική φτάνοντας αισίως στις 37-40 εβδομάδες. Οι δεξιότητες αυτές είναι έτοιμες να στηρίξουν το βρέφος στο θέμα της σίτησης. Το πρότυπο θηλασμού σε ένα τελειόμηνο νεογνό περιλαμβάνει κινήσεις θηλασμού-κατάποσης-αναπνοής, με σύντομες παύσεις ανά ενότητα και τον ρυθμό της αναπνοής να συντονίζεται και να καθορίζεται από το ρυθμό των κινήσεων θηλασμού.Σύμμαχοι σε αυτή τη διαδικασία είναι τα αντανακλαστικά που βοηθούν το βρέφος να εντοπίσει και να εξασφαλίσει την τροφή (αντανακλαστικό αναζήτησης και θηλασμού) αλλά και διατηρούν την αναπνευστική οδό ελεύθερη και την απαλλάσσουν από ξένα σώματα, όταν αυτά παραβαίνουν την είσοδο (αντανακλαστικό βήχα και εξεμέσεως-αναγουλιάσματος).
Όπως παρατηρείται η εξέλιξη της σίτισης ενδομήτρια, απαιτεί χρόνο ξεκινώντας από την 8 εβδομάδα και καταλήγοντας στην 37 με τα στάδια ανάπτυξης να διαδέχονται το ένα το άλλο. Στα πρόωρα βρέφη αυτός ο κύκλος διακόπτεται με αποτέλεσμα την μη λειτουργική αλλά και απουσία ορισμένων δεξιοτήτων ανάλογα με τις εβδομάδες κύησης. Αυ?
Αυτοί οι περιορισμοί προκαλούν δυσκολία στη σίτιση και δημιουργούν την ανάγκη αναζήτησης ενός κατάλληλου και προσαρμοσμένου εναλλακτικού τρόπου. Στην επιλογή του τρόπου σίτισης λαμβάνονται υπόψιν:
- η παθολογία του βρέφους
- η ωριμότητα του μυικού τόνου
- η ποιότητα των θηλαστικών κινήσεων
- τα αντανακλαστικά
- η ψυχολογική και φυσική κατάσταση της μητέρας.
Εναλλακτικοί τρόποι σίτισης: α) σίτιση με σωλήνα
β) σίτιση με μπουκάλι
γ) συνδιασμός μεθόδων
Ο εναλλακτικός τρόπος (με σωστή επαγρύπνιση στη μονάδα) κάποια στιγμή θα τροποποιηθεί και το βρέφος θα πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα για να ανταποκριθεί στον επόμενο. Πολύτιμοι βοηθοί για αυτό είναι εξειδικευμένοι φυσικοθεραπευτές (NIDCAP) που αρχικά μέσω των σωστών θέσεων που τοποθετούν το βρέφος (positioning) ενεργοποιούν την έκφυση των φυσιολογικών αντανακλαστικών, καθώς και την κίνηση μέσω της αισθητηριακής ωρίμανσης με την παροχή εξωτερικών ερεθισμάτων. Μέσω των θέσεων επιτυγχάνεται και η διατήρηση βαθύ και ήρεμου ύπνο βασικό στοιχείο για την υποστήριξη της θρεπτικής απομύζησης, μιας κοπιαστικής διαδικασίας για τα βρέφη. Παρεμβαίνουν και στο στόμα διεγείροντας κάθε σημείο της υπερώας και της γλώσσας με ειδικές πιέσεις προς τα κάτω και αισθητηριακά με γευστική γάζα. Οι φυσιοθεραπευτές εκπαιδεύουν όλο το προσωπικό της ΜΕΝΝ και η δουλειά αυτή είναι πάντοτε ομαδική.
Εκτός από το βρέφος και οι γονείς θα πρέπει να έχουν την κατάλληλη προσέγγιση. Αν και το πρώτο χρονικό διάστημα η αποκλειστική σίτιση από τη μητέρα δεν είναι εφικτή δεν χάνει το ρόλο της. Η σχέση και η επαφή του μωρού με τη μητέρα είναι σημαντική από την πρώτ
- μπορούν να πάρουν μέρος στη σίτιση ελέγχοντας το σωλήνα, τη ροή του γάλακτος, την ανταπόκριση του μωρού κ.α.
- η σίτιση μπορεί να γίνει στα γόνατα ή σε επαφή με το στήθος (kangaroo care)
- αν το βρέφος είναι ξύπνιο κατά τη σίτιση μπορούν να το ακουμπούν με το χέρι
- η μητέρα μπορεί να αντλεί γάλα και αυτό να παρέχεται στο μωρό μαζί με τη φόρμουλα
Σίτιση με μπουκάλι: Αυτή η επιλογή μας παραπέμπει σε υποτονικό ή υπερτονικό νεογνό, έλλειψη ή κακό συντονισμό προτύπου θηλασμού, χαμηλό βάρος νεογνού ή κακή ψυχολογική ή φυσική κατάσταση της μητέρας. Οι γονείς εδώ μπορούν να συμμετέχουν πιο ενεργητικά σιτίζοντας και οι ίδιοι υπό τις οδηγίες της μαίας. < br />
- το μωρό θα πρέπει να τοποθετείται σε θέση όμοια με αυτή του θηλασμού με σταθερή θέση του αυχένα στον αγκώνα μας , με στροφή της κεφαλής
- απαραίτητες είναι οι συμμετρικές εναλλαγές αριστερού και δεξιού χεριού σε κάθε γεύμα.
- οι γονείς μπορούν να φέρουν τις θηλές που θα ταΐζουν το βρέφος στο σπίτι έτσι ώστε η μετάβαση να είναι ομαλή
- στα πρόωρα προτείνονται θηλές που παρέχουν αργή ροή
- οι γονείς θα πρέπει να εκπαιδευτούν στη σωστή προετοιμασία του γάλατος και τη θερμοκρασία αυτού πριν φύγουν από την μονάδα
- καλό είναι να αποφεύγεται να χαϊδεύεται το μωρό κατά τη διάρκεια της σίτισης ή να κουνάτε τη θηλή μέσα-έξω
- η παρατήρηση του μωρού στην μονάδα όταν σιτίζεται από τους φροντιστές αλλά και μετά τη σίτιση βοηθά τους γονείς να αναγνωρίζουν σημάδια πείνας, δυσφορίας, άγχους, αναγωγής κ.α.
Τέλος, οι μητέρες θα πρέπει να γνωρίζουν πως όποιος και αν ήταν ο τρόπος σίτισης του μωρού τους στη μονάδα, όταν υπάρχουν οι